Ալեքսանդր Հովսեփյան

• Կարդա՛ Ջաննի Ռոդարիի «Փոխեցին գլուխները» պատմվածքը։
• Կատարի՛ր տեքստի վերջում տրված առաջադրանքները։
• Կարդա՛ հեքիաթը և փորձի՛ր նկարագրել ուսուցիչ Քերականին։

Ես մտածում եմ, որ ուսուցիչ Քերականը բոյով, դեղին մազերով և կապույտ աչքերով է։

• Հեքիաթից դո՛ւրս գրիր հինգ բայ (գործողություն ցույց տվող բառ)։

Հարգել, տանել, պատկերացնել, գալ, գրել։

• Հեքիաթից դո՛ւրս գրիր երեք համառոտ նախադասություն և ընդարձակի՛ր։

Ջղայն առյուծը իր աջ  թաթով պոկեց խեղճ Մարկոյի գլուխը, իսկ ձախ թաթով սարսափած Միրկոյի գլուխը և շատ ուժեղ խփեց  իրար:

Բայց կատաղած Առյուծն ամեն ինչ խառնեց  իրար՝  վախեցած Մարկոյի  գլուխը դրեց մոլորված Միրկոյի գլխի տեղը, իսկ Միրկոյի գլուխը՝ Մարկոյի գլխի տեղը: 

Դեռ չէին գրել վերջացրել, մեծ պատուհանի  մոտ  հայտնվեց սարսափելի և ուժեղ Առյուծը և  թռավ տղաների գեղեցիկ սենյակ:

• Առանձնացրո՛ւ ամենից զվարճալի հատվածը և հիմնավորի՛ր ընտրությունդ։

Առյուծը իր աջ  թաթով պոկեց  Մարկոյի գլուխը, իսկ ձախ թաթով Միրկոյի գլուխը և խփեց  իրար:

Ինձ դուր է եկել այս հատվածը, որովհետև և ծիծաղելի էր, և սարսափելի էր։

• Շարունակի’ր միտքը մի քանի նախադասությամբ։ Շշմած կարագը երազում էր մտնել սառնարան, որովհետև արդեն նա հալվել էր, նա կարոտել էր սառնարանը և սառչելը։ Կարագը վախենում էր, որ պետք է մարդկանց մարմնի մարսողական նեղ փողոցներով հալվելով սահել:
• Ի՞նչ կլիներ, եթե։

Եթե բառաչող առյուծը հայտնվեր ձեր դասարանում, անտառում. բոլորը կգոռային և վախից կփախնեին։

Եթե մուկը մլավեր․ մուկն ու կատուն ընկերներ կդառնային․

Եթե մարդիկ իրար ողջունելիս ապտակեին միմյանց, ամեն անգամ ապտակելիս այտին ձեռքի հետք կմնար։

Եթե արևի փոխարեն առավոտյան լուսինը դուրս գար, իսկ լուսնի փոխարեն՝ արևը, ապա բոլոր մարդիկ կասեն ոչ թե արևածագ, այլ՝ լուսնածագ։

• Ով ի՞նչ է անում․ գրի՛ր։

Ոչխարը- հեկեկում է։

Առյուծը- կռվում է։

Խոզը- երգում է։

Հավը-պարում է։

Այծը- սափրվում է։

Կատուն- նախանձում է։

Նշված գոյականների դիմաց ծիծաղելի ածականներ գրի՛ր.

Անպետք շերեփ

Փչացած հեռախոս

Անօգնական զանգ

Կարմիր պղպեղ

Որսորդ արջ

Նարնջագույն նարինջ

Օրինակ՝ շատախոս շերեփ․․․․․

• Ընտրի՛ր քեզ դուր եկած բառազույգը և հետաքրքիր պատմություն հորինի’ր:

Անօգնական զանգը

Մի զանգ է լինում, որին բոլորը սխմում էին հյուր գալուց։ Մի օր այս զանգը հոգնում է ձայն հանելուց։ Մի մարդ այնքան է սխմում զանգին, որ զանգը շնչակտուր է լինում։ Դրա պատճառով նա ձևացնում է, իբր փչացել է, որպեսզի նրան ոչ մեկ չսխմի։ Իր ընկերները նրան սկսեցին կոչել անօգնական զանգը։

• Հորինածդ պատմությունը ձայնագրի’ր և հրապարակի’ր:

(Сказка)

Л. Н. Толстой

Один царь был болен и сказал:
— Половину царства отдам тому, кто меня вылечит.
Тогда собрались все мудрецы и стали судить, как царя вылечить. Никто не знал. Один только мудрец сказал, что царя можно вылечить. Он сказал:
— Если найти счастливого человека, снять с него рубашку и надеть на царя — царь выздоровеет.
Царь и послал искать по своему царству счастливого человека; но послы царя долго ездили по всему царству и не могли найти счастливого человека. Не было ни одного такого, чтобы всем был доволен. Кто богат, да хворает; кто здоров, да беден; кто и здоров и богат, да жена не хороша, а у кого дети не хороши; все на что-нибудь да жалуются.
Один раз идёт поздно вечером царский сын мимо избушки, и слышно ему — кто-то говорит:
— Вот, слава богу, наработался, наелся и спать лягу; чего мне ещё нужно?
Царский сын обрадовался, велел снять с этого человека рубашку, а ему дать за это денег, сколько он захочет, а рубашку отнести к царю.
Посланные пришли к счастливому человеку и хотели с него снять рубашку; но счастливый был так беден, что на нём не было и рубашки.

• Ответьте на вопросы.
  1. Кому и за что царь готов был дать половину царства?
  2. Для чего собрались мудрецы?
  3. Что предложил один мудрец?
  4. Почему послы царя ездили по стране?
  5. Почему они не могли найти счастливого человека?
  6. Какие слова однажды услышал царский сын?
  7. Что приказал сделать царский сын?
  8. Почему посланные царским сыном люди не смогли взять у счастливого человека его рубашку?
  • Закончите фразы из текста.

«Половину царства я отдам тому, кто… ».
«Тогда собрались мудрецы и стали думать, как… ».
«Надо найти счастливого человека, снять с него рубашку и…».
«Царский сын обрадовался, приказал снять с этого человека…».
«Посланные пришли к счастливому человеку и хотели взять у него рубашку, но счастливый был так беден, что…».

1. Կարդա՛ Ղ․ Աղայանի «Հնարագետ ջուլհակը»   պատմվածքի երկրորդ  մասը:
2. Կատարի՛ր պատմվածքի տակ գտնվող առաջադրանքներից 1-ինը, 2-րդը։
3. Վերնագրի՛ր երկրորդ մասը:
4. Մտածի՛ր և գրի՛ր հարցեր երկրորդ մասի վերաբերյալ:

1. Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:
2. Բացատրի՛ր նարնջագույնով գրված 

Կարդա՛ Ղ․ Աղայանի «Հնարագետ ջուլհակը» պատմվածքի 1-ին մասը։

Պատմվածքի 1-ին մասից դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր և սովորի՛ր։

Դերվիշ-Մահմեդականների թափառական կրոնավոր

Լուն ուղտ շինելով-Չափազանցել, մեծացնել,

Ժանտախտ-Սուր վարակիչ համաճարակային հիվանդություն, սև ցավ

Մեղուն մեկ անգամ հարցրեց իր տիրոջը:

— Քո կենդանիներից ո՞րն է ամենից օգտակարը:

— Գիտեմ, դու երևի կարծում ես, թե ամենից օգտակարը դու ես, բայց սխալվում ես, — պատասխանեց տերը:

-Ինչպե՞ս, տեր, ո՞րն է այն կենդանին, որ ինձանից ավելի օգտակար է:

-Ոչխարը:

— Այդ հաշիվ չէ, տեր, ոչխարը իմ հասակակից չէ։ Նա մի ահագին կենդանի է, իսկ ես մի միջատ եմ: Դու պետք է ինձ իմ ընկերների հետ համեմատես:

– Շատ բարի. շերամը քեզ պես փոքր է, բայց քեզանից շատ օգուտ է տալիս: Շերամը ո՞րն է:

— Շերամն այն իմաստուն որդն է, որ մեզ համար աննման քնքուշ մետաքս է շինում:

— Հա, իմացա, այդ այն շատակեր ճիճուն չէ՞, որին անդադար կերակրում եք թթան տերևներով:

— Նա ինքն է:
– Բայց գիտե՞ս, տեր, նրա չափ որ մեզ էլ կերակրեք, մենք մեղրի տեղ ոսկի կշինենք ձեզ համար։ Դուք ոչ մի կենդանի չունեք, որ իր կերակուրը մեզ նման ինքը լինի շինելիս և ուրիշներին էլ բաժին լինի տալիս։ Այնպես չէ՞, պարոնս:

— Այո, այդ կողմից դու ուղիղ ես . մենք դեպի ձեզ շատ ապերախտ ենք, որովհետև բոլորովին անխնամ ենք թողնում ձեզ…Մեղուն ուրախացավ տիրոջ պատասխանից և թռավ նստեց վարդենու վրա:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Տեքստից դուրս գրիր գոյականները։
Մեղու, տեր, կենդանի, Ոչխար, միջատ, ընկերներ, շերամ, որդ, մետաքս, ճիճու, տերև, թթան, մեղր, ոսկի, պարոն, վարդ։

Գրիր կապույտով նշված բառերի հականիշների։
տերը-ծառա
օգտակար-վնասակար
ահագին-քիչ
փոքր-մեծ
ապերախտ-երախտագետ

Դուրս գրիր ինչպիսի հարցին պատասխանող բառերը։
Բարի, փոքր, իմաստուն, քնքուշ։

Գրիր կարմիրով նշված բառերի հոմանիշները։
կենդանի-անասուն
ոսկի-ոսկեդրամ
վարդ-վարդենի

Դուրս գրիր կենդանինդրի անունները։
Կենդանիներն են մեղուն, ոչխարը և շերամը։

Ինչպիսի՞ն էին այս պատմվածքի մարդը և մեղուն։
Մարդը-շատ չէր գովում մեղվին ինչ քան, որ մյուսներին։
Մեղուն-շատ էր ուզում, որ առաջինը լիներ։

Դուք էլ եք կարծու՞մ որ ամենաաօգտակար կենդանին մեղուն է։
Իմ կարծիքով մեղուն ամենա օգտակար կենդանին է։ Որովհետև նա մեզ մեղր է բերում ու օգնում։

Իսկ երբևե մտածե՞լ եք թե ինչ կլիներ եթե մեղուներ չլինեին։
Ես չեմ մտածել բայց իմ պատկերացնելով շատ վատ կլինի, որ մեղուներ չլինեն։ Որովհետև մառդիք չէն կարող ապրել առանց մեղր։

Ձեր կարծիքով մեղուն մեծամի՞տ էր։
Իմ կարծիքով մի փոքր նա մեծամիտ էր։

Ձեր կարծիքով ոսկին ավելի կարևո՞ր է քան մեղրը։
Իմ կարծիքով մեղրը ավելի լավ բան է։ Որովհետև առանց մեղր մենկ առողջ չէնք լինի իսկ ոսկին մենք կարող ենք աշխատել եթե առողջ լինենք դրա համար իմ կարծիքով ավելի լավը մեխրն է։

Եզը կովը և շունը վիճում էին միմյանց հետ և ամեն մեկը պնդում էր, թե ՝ մեր տերը ամենիցշատ ինձ է սիրում:
Իհարկե, նա ինձ ամենքիցդ շատ է սիրում,- ասում է եզը,- և գիտե՞ք ինչու համար: Նրա
համար, որ ես եմ նրա արորն ու տափանը քաշում, ես եմ նրա համար անտառից փայտ
բերում: Նա ինձ է լծում սայլին և իր ցորենը տանում ջաղաց, այնտեղ ալյուր շինում. հետո
էլի ես եմ տանում քաղաք, ուր նա ծախում է այդ ալյուրը և իր տան համար առևտուր
անում, երեխանց համար հագնելիք առնում: Ուրեմն, դուք ի´նչ եք կարծում, ես որ չլինեի,
նա ինչպե՞ս կարող էր ապրել:

• Այդ ճշմարիտ ես ասում, – ասաց կովը: – Բայց մեր տերն ինձ ամենքիցդ ավելի է սիրում,
  այդ նրա համար է, որ նա իմանում է, թե քեզ նման աշխատասեր ու ժրաջան եզնուկին ես
  եմ պահել մեծացրել:
  
  Այս մեկ: Մեկ էլ որ ՝ նրա գերդաստանը իմ կաթովս եմ պահում: Այն մածունն ու
  կարագը , այն սերն ու կաթը, այն եղն ու պանիրը, այն տաք – տաք թանե սպասը, որ ամեն
  օր խպշտում են , ո՞ւմ տվածն է: Տեսնո՞ւմ եք ուրեմն, որ եթե ես չլինեմ, բոլորը քաղցած
  կկոտորվեն:
• Դու էլ ես ճշմարիտ ասում, սիրուն կովիկ, – սկսեց շունը: – Ո՞վ կարող է ուրանալ քո
  լավությունը: Շատ անգամ ես ինքս էլ եմ մասնակից լինում քո տված անուշ թանին: Մեր
  տանտիկինը ամեն խնոցի հարելիս թանիցն ինձ բաժին է տալիս: Ով որ քո լավությունն
  ուրանա, երկու աչքով կուրանա: Ես շատ երախտագետ եմ, ոչ ոքի լավությունը չեմ կարող
  ուրանալ: Բայց գիտեք ինչ կա: Դուք մի նեղանաք, որ մեր տերն ինձ ամենքիցդ էլ շատ է
  սիրում. դրա համար մեծ պատճառ կա և ահա ասեմ, թե ինչ է դրա պատճառը…
  Եվ շունն սկսեց մեկ – մեկ հաշվել, թե ինքն ինչ ու ինչ է անում:
  Ասած է` շունը որ հաչել սկսի, էլ չի դադարիլ: Այնքան հաչեց եզան ու կովի հետ, որ տերն
  իմացավ, գնաց նրանց մոտ, շան լեզվիցն ազատեց, ասելով. «Թող տուր դրանց, Բողար, դու
  չգիտե՞ս, որ ամենքդ էլ ինձ հարկավոր եք, ոչ մեկդ մյուսի արածը չեք կարող անել. այդ
  պատճառով ես ձեզ ամենքիդ էլ սիրում եմ, դուք էլ սիրեցեք միմյանց»:
  
  
• Տեքստային առաջադրանքներ
• Ինչպիսի՞ն էին կենդանիները նկարագրի նրանց։
• Քանի՞ տեսակի կենդանի կար թվարկի։
• Ինչո՞վ էին զբաղված կենդանիները և ի՞նչու
• Տեքստից դուրս գրի՛ր քեզ դուր եկած մաս։
  Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ հեքիաթը։
  
• Բառային առաջադրանքներ
• Գրի՛ր կարմիր գույնով նշված բառերի հոմանիշները։
• Գրի՛ր քեզ անծանոթ բառեր և բացատրիր։
  Բառեր ավելացրո՛ւ տրված նախադասությանը։
  Նրա համար, որ ես եմ նրա ———- ու ———- քաշում, ես եմ նրա համար անտառից փայտ
  բերում: